AYUSH Health Care

healthcare 1Health is Wealth - is well saying. Freedom from sickness makes one free from sorrow and miseries. The complete happiness lies in well-being of an individual. Ayush is running 600+ Dispensaries, Hospitals and Ayurvedic Prathamic Swasthya Kendras in Haryana state. And with the punch line "Sarve Santu Niramayah" several patients in OPD as well as IPD are being treated every year. Number of Ayurvedic and Unani Medical Officers, Practioners and Dispensers are paying their continuous efforts in their fields. Ayush has covered various schools, urban and rural areas in the way of health care.

PATIENTS TREATED IN AYUSH INSTITUTIONS

SNo. Year Family Planning (motivation) Patient (OPD/IPD) Malaria Slides Immunization (motivation) School Health Delivery Cases
1 2004-05 6618 3366699 54899 250676 261965 17420
2 2005-06 5752 3376617 69140 283032 250809 16285
3 2006-07 4794 3531687 70384 281479 239985 12054
4 2007-08 4278 3715700 62862 320034 235607 7621
5 2008-09 3247 3361403 54761 291385 212132 5952
6 2009-10 5460 3552248 45891 295714 258254 6011
7 2010-11 2602 4249473 48355 260150 222339 6357
8 2011-12 2778 3354266 47817 238759 179152 6712
9 2012-13 1760 3191594 82737 484036 332518 11275
10 2013-14 2524 2865733 25333 211478 127158 3579
11 2014-15 1574 3189925 22506 192649 123777 3903

Norm of Staff in AYUSH Dispensaries

SNo. Staff No.
1. Ayurvedic/Unani/Homoepathic Medical Officer 01
2. Dispenser 01
3. MPHW(Female) 01
  Use of Medicinal Plants.

Use of Medicinal Plants

Serial Number aushadh ka naam Latin Name prayog
1. Braahmee Bacopa Monnieri Smrati ēvaṁ nidrā vikāra, apasmāra
2- Ashvagandha Withania Sominifera Manōdvēgahara, vājīkaraṇa, snāyu daurbalya, rasāyana
3. Haritakee (Harad) Terminalia Chepula Udar vikaar, vivandh, soth, medo rog
4. Haridra (Haldee) Curcuma Longa Tamak shvaas, elarjik vikaar, charm rog, prameh, pratishyaay
5. Aanvala Emblica Officinalis Paanduoo, kaamala, raktapitt, amlapitt, daah, rasaayan
6. Shushthee (sonth) Zingiber Officinalis Udar vikaar, tamak shshvaas
7. Giloy Tinospora Cordifolia Jvar, kaamala, vaatarakt, amlapitt, rasaayan
8. Ṣatāvarī Asparagus Recemosus Vājīkaraṇa, apasmāra, mūtrakr̥ccha, stan'yajanana, śvētapradara
9. Daadim (anaar) Punica grantum Atisaar, raktasraav, paandoo, shvetapradar
10. Neem Azadirachta Indica Charm rog, peetapitti, raktaarsh, aamaashayik pradaah, vishamayata
11. Pushkar mool Inula Recemosa Hrchchhool, kaas, paashrvashool, shshvaas
12. Varoon Crataeva nurvala Visarp, granthi, mootrarog, mootraashtheela
13. Ṣigru (sahijana) Moringa Olcefera Vidradhi, pūyamaya, vraṇa, vraṇa rōpaka, arṣa, vraṇaṣōtha
14. Mulethee Glyceriza glabra Kāsa, amlapitta, raktasrāva, vraṇarōpaṇa
15. Hindg (hing) Ferula Narthex Deepan, ajeern, udarashool, dantashool
16. Seaaya Anthum Sowa Agnidīpana, pācaka, ṣōthanāṣaka;bāhya prayōgārthad'dha
17. Jaateephal (jaayaphal) Myristica fragrans Bālarōga'ē'atisāra,udaraṣūla,kāsa