Health is Wealth - is well saying. Freedom from sickness makes one free from sorrow and miseries. The complete happiness lies in well-being of an individual. Ayush is running 600+ Dispensaries, Hospitals and Ayurvedic Prathamic Swasthya Kendras in Haryana state. And with the punch line "Sarve Santu Niramayah" several patients in OPD as well as IPD are being treated every year. Number of Ayurvedic and Unani Medical Officers, Practioners and Dispensers are paying their continuous efforts in their fields. Ayush has covered various schools, urban and rural areas in the way of health care.
PATIENTS TREATED IN AYUSH INSTITUTIONS
SNo. | Year | Family Planning (motivation) | Patient (OPD/IPD) | Malaria Slides | Immunization (motivation) | School Health | Delivery Cases |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2004-05 | 6618 | 3366699 | 54899 | 250676 | 261965 | 17420 |
2 | 2005-06 | 5752 | 3376617 | 69140 | 283032 | 250809 | 16285 |
3 | 2006-07 | 4794 | 3531687 | 70384 | 281479 | 239985 | 12054 |
4 | 2007-08 | 4278 | 3715700 | 62862 | 320034 | 235607 | 7621 |
5 | 2008-09 | 3247 | 3361403 | 54761 | 291385 | 212132 | 5952 |
6 | 2009-10 | 5460 | 3552248 | 45891 | 295714 | 258254 | 6011 |
7 | 2010-11 | 2602 | 4249473 | 48355 | 260150 | 222339 | 6357 |
8 | 2011-12 | 2778 | 3354266 | 47817 | 238759 | 179152 | 6712 |
9 | 2012-13 | 1760 | 3191594 | 82737 | 484036 | 332518 | 11275 |
10 | 2013-14 | 2524 | 2865733 | 25333 | 211478 | 127158 | 3579 |
11 | 2014-15 | 1574 | 3189925 | 22506 | 192649 | 123777 | 3903 |
Norm of Staff in AYUSH Dispensaries
SNo. | Staff | No. |
---|---|---|
1. | Ayurvedic/Unani/Homoepathic Medical Officer | 01 |
2. | Dispenser | 01 |
3. | MPHW(Female) | 01 |
Use of Medicinal Plants. |
Use of Medicinal Plants
Serial Number | aushadh ka naam | Latin Name | prayog |
---|---|---|---|
1. | Braahmee | Bacopa Monnieri | Smrati ēvaṁ nidrā vikāra, apasmāra |
2- | Ashvagandha | Withania Sominifera | Manōdvēgahara, vājīkaraṇa, snāyu daurbalya, rasāyana |
3. | Haritakee (Harad) | Terminalia Chepula | Udar vikaar, vivandh, soth, medo rog |
4. | Haridra (Haldee) | Curcuma Longa | Tamak shvaas, elarjik vikaar, charm rog, prameh, pratishyaay |
5. | Aanvala | Emblica Officinalis | Paanduoo, kaamala, raktapitt, amlapitt, daah, rasaayan |
6. | Shushthee (sonth) | Zingiber Officinalis | Udar vikaar, tamak shshvaas |
7. | Giloy | Tinospora Cordifolia | Jvar, kaamala, vaatarakt, amlapitt, rasaayan |
8. | Ṣatāvarī | Asparagus Recemosus | Vājīkaraṇa, apasmāra, mūtrakr̥ccha, stan'yajanana, śvētapradara |
9. | Daadim (anaar) | Punica grantum | Atisaar, raktasraav, paandoo, shvetapradar |
10. | Neem | Azadirachta Indica | Charm rog, peetapitti, raktaarsh, aamaashayik pradaah, vishamayata |
11. | Pushkar mool | Inula Recemosa | Hrchchhool, kaas, paashrvashool, shshvaas |
12. | Varoon | Crataeva nurvala | Visarp, granthi, mootrarog, mootraashtheela |
13. | Ṣigru (sahijana) | Moringa Olcefera | Vidradhi, pūyamaya, vraṇa, vraṇa rōpaka, arṣa, vraṇaṣōtha |
14. | Mulethee | Glyceriza glabra | Kāsa, amlapitta, raktasrāva, vraṇarōpaṇa |
15. | Hindg (hing) | Ferula Narthex | Deepan, ajeern, udarashool, dantashool |
16. | Seaaya | Anthum Sowa | Agnidīpana, pācaka, ṣōthanāṣaka;bāhya prayōgārthad'dha |
17. | Jaateephal (jaayaphal) | Myristica fragrans | Bālarōga'ē'atisāra,udaraṣūla,kāsa |